Koncepcja lean zakłada starania mające na celu stworzenie produktów jak najwyższej jakości przy jednoczesnym minimalizowaniu kosztów. Takie podejście wydaje się atrakcyjne i łatwe do wdrożenia w biznesie, w którym liczą się takie czynniki jak dotrzymywanie ostatecznych terminów, kontrolowanie budżetu i bezpieczeństwo. Lean management różni się jednak od tradycyjnego zarządzania, jakie stosowane jest najczęściej w budownictwie, dlatego jego wdrożenie może być dużym wyzwaniem.
Lean manufacturing i lean management w budownictwie
Lean management w budownictwie czerpie podstawowe założenia, zasady, techniki i narzędzia z koncepcji lean manufacturing, która powstała w latach czterdziestych w Toyocie. Kontrolowane środowisko fabryki oraz produkcja oparta na powtarzalnych czynnościach i o możliwych do przewidzenia rezultatach wydaje się łatwiejsza do wdrożenia zmian niż budownictwo, jednak okazuje się, że lean wpływa korzystnie na wiele aspektów tego biznesu.
Dzięki wdrożeniu lean management w budownictwie firmy ponoszą mniejsze koszty, skróceniu ulega czas budowy, zwiększa się produktywność i skuteczność organizacji.
Przyjrzyjmy się więc, w jaki sposób można zastosować 6 podstawowych zasad lean w budownictwie.
Identyfikacja wartości z punktu widzenia klienta jako pierwsza zasada lean management w budownictwie
W tradycyjnym podejściu do zarządzania w budownictwie skupiamy się na tym, co jest zawarte w planach i specyfikacjach. Lean management idzie jednak o krok dalej. Chodzi nie tylko o to, co mamy zbudować, ale dlaczego. Zrozumienie wartości widzianej oczami klienta wymaga dużego zaufania do firmy, stworzonego już w fazie projektowania. Na tym etapie organizowane są spotkania z udziałowcami, właścicielami, architektem, wykonawcą, podwykonawcami i dostawcami. Zespół projektowy nie tylko wykonuje zleconą pracę, ale także doradza i pomaga w uzyskaniu oczekiwanych rezultatów.
Lean management w budownictwie a zdefiniowanie strumienia wartości
Znając wartość widzianą z perspektywy klienta możemy zwizualizować przebieg procesów potrzebnych do uzyskania tej wartości. Mowa tu o wszelkich czynnościach, pracy, informacjach, wyposażeniu i materiałach. Wszystko, co nie doda wartości produktowi końcowemu, to marnotrawstwo i powinno się je wyeliminować.
Eliminacja marnotrawstwa w lean management w budownictwie
Głównym celem lean management w budownictwie jest wyeliminowanie marnotrawstwa. Koncepcja wyróżnia aż 8 jego typów, a należą do nich:
- Błędy i pomyłki. Wszelkie błędy i pomyłki, które należy poprawić lub też które wymagają ponownego wykonania pracy, skutkują marnotrawstwem czasu, energii i materiałów.
- Oczekiwanie. W budownictwie najczęściej mamy do czynienia z oczekiwaniem wtedy, gdy pracownicy są gotowi do pracy, jednak brakuje potrzebnych im materiałów. To zwykle efekt opóźniającej się dostawy lub też niewykonanego, wcześniejszego zadania.
- Niewykorzystanie potencjału pracowników. Pracownicy na budowie mają różne umiejętności i prezentują różny poziom doświadczenia. Kiedy osoba o pożądanym doświadczeniu i odpowiednich umiejętnościach nie pracuje na odpowiednim stanowisku, jej wiedza się marnuje.
- Nadprodukcja. O nadprodukcji w budownictwie mówimy wtedy, gdy dane zadanie wykonane jest wcześniej niż zaplanowano lub też zanim następne zadanie w procesie może być wykonane.
- Nadmierny transport. Marnotrawstwo w postaci nadmiernego transportu identyfikujemy wtedy, gdy materiały, wyposażenie czy pracownicy są na miejscu w momencie, gdy jeszcze nie są potrzebni.
- Nadmierny ruch. Pod pojęciem nadmiernego ruchu rozumiemy pokonywanie niepotrzebnego dystansu przez pracowników, na przykład gdy narzędzia lub materiały znajdują się zbyt daleko.
- Nadmierne zapasy. Nadmierne zapasy to materiały, które nie są potrzebne do wykorzystania w danej chwili. Stają się przyczyną „zamrożenia” kapitału, wymagają dodatkowej powierzchni do przechowywania, a nieczęsto także ulegają zniszczeniu.
- Nadmierne przetwarzanie. Mówimy o nim wtedy, gdy mamy do czynienia z niepotrzebnymi czynnościami lub materiałami, które nie dodają wartości produktowi. Należy zwrócić uwagę, że paradoksalnie nadmierne przetwarzanie pojawia się wtedy, gdy próbujemy usunąć inne rodzaje marnotrawstwa.
Zapewnienie swobodnego przepływu materiałów i informacji
Zgodnie z koncepcją lean management w budownictwie przepływ pracy powinien przebiegać nieprzerwanie i przewidywalnie. Kluczowym pojęciem w budownictwie jest kolejność. Na przykład nie możemy postawić ścian, jeśli nie zostały wykonane fundamenty. Jeśli dana część projektu nie będzie zakończona na czas, ważne jest, by powiadomić o tym osoby odpowiedzialne za pozostałe części projektu. Będą one mogły dokonać odpowiednich zmian, dzięki którym unikniemy marnotrawstwa w postaci oczekiwania, nadmiernego ruchu czy nadmiernych zapasów.
System ssący i lean management w budownictwie
Stworzenie warunków do swobodnego przepływu pracy zależy w dużym stopniu od zamówień. Lean management w budownictwie pokazuje, że optymalnym systemem, jaki należy tu zastosować, jest system ssący. Działa on najlepiej dzięki bliskiej współpracy osób biorących udział bezpośrednio w budowie, które składają zamówienie wtedy, gdy materiały w danej ilości są potrzebne.
Kaizen i lean management w budownictwie
Koncepcja lean opiera się na japońskiej filozofii kaizen, zakładającej, że do uzyskania sukcesu potrzebne jest ciągłe dążenie do doskonałości. Co to oznacza w praktyce? Zaproponowane i wdrożone ulepszenia mogą nie być idealne, dlatego nie można ustawać w poszukiwaniu innych rozwiązań. Zmiany wprowadzane dzięki kaizen dokonywane są metodą małych kroków, które w ostatecznym rozliczeniu często przynoszą większe korzyści niż gruntowne, widowiskowe zmiany w firmie.
Wdrożenie lean management w budownictwie
Przemysł budowlany nie jest wolny od tendencji, by trzymać się starych, utartych schematów i opierać się zmianom. Jednak wdrożenie lean management w budownictwie przynosi wiele korzyści, dlatego coraz więcej firm na nie się decyduje. Projekty, które mieszczą się w budżecie, oddane w terminie i zawierające dokładnie to, czego klient sobie życzył, są najlepszą reklamą lean management w budownictwie.
